اصول طراحی دانشکده معماری مبتنی بر ارتقاء خلاقیت با طراحی یک نمونه موردی در تهران

امروزه دغدغه بسیاری از معماران و منتقدین آموزش معماری این است که دانشکده های معماری توانایی آن را ندارند تا دانشجویان خلاق و نوآور را وارد عرصه کار کنند.در باب این مشکل اگر چه پژوهشگران و اساتید معماری فعالیت های چشمگیری انجام داده اند اما این راه حل ها محدود به مسئله آموزش معماری است و این مسئله با رویکرد توجه به فضاهای آموزش معماری کمتر مورد تحلیل و پژوهش قرار گرفته است. از آنجایی که دانشجویان معماری در دوران تحصیل، زمان قابل ملاحظه ای را در محیط آموزش معماری سپری می کنند، لذا نمی توان نقش محیط آموزش را در برانگیختن انگیزه و پرورش استعدادهای خلاقه آنان نادیده انگاشت. پژوهش حاضر تلاشی است برای ارائه اصولی در برقراری، محیطی حمایتی از خلاقیت دانشجویان. با بدست آوردن الگوهایی در خلق فضاهای آموزش معماری و همسو کردن این الگو ها با نیاز دانشجویان، علاوه بر ارتقاء سطح پاسخگویی فضاهای آموزشی، دانشجویان را در بستری مناسب تر هم از لحاظ تمرکز ذهنی و هم ادراک حسی-بصری قرار خواهیم داد. در این صورت علاوه بر ارتقاء سطح انگیزشی و یادگیری موثرتر، فرآیند تفکر را برایشان تسهیل نموده و موجبات خلاقیت و نوآوری را در آنها فراهم می نماید. در راستای این هدف پس از جستجو در پایگاه داده ها و مرور ادبیات موضوع روش تحقیق توصیفی- تبیینی برای پژوهش انتخاب گردید. پس از شناسایی متغیرهای موثر، مصاحبه ای نیمه ساختار یافته با متخصصین انجام شد و مولفه های منتخب در ارتقاء خلاقیت و نوآوری شناسایی و استخراج گردیدند. پس از تحلیل محتوا،بر روی داده ها تجزیه و تحلیل صورت گرفت و فرضیه سازی انجام شد.بر اساس آمار توصیفی- استنباطی پرسشنامه ای محقق- ساخت تدوین گردید و پس از بررسی روایی و پایایی ابزار تحقیق، پرسشنامه میان جامعه آماری توزیع گردید. نمونه گیری به صورت خوشه ای تصادفی و حجم نمونه 95 نفر بوده است.با کمک نرم افزارamos میزان معنی دار بودن و ارتباط میان متغیرها بدست آمده و صحت فرضیه ها تایید گردید.یافته های پژوهش نشان می دهند که "حضور فیزیکی یا بصری طبیعت در آتلیه های معماری"و"ایجاد قلمرو شخصی برای دانشجویان در آتلیه های معماری"بر تمرکز،تفکر خلاق و انگیزه دانشجویان مثبت و معنادار است.در این راستا مدلی علی میان برخی صفات موثر بر خلاقیت دانشجویان معماری و برخی صفات کالبدی-فضایی بدست آمد که با بکارگیری ایده های حاصل از مدل تحقیق، میتوان فضاهای آتلیه دانشکده معماری را به گونه ای طراحی کرد که علاوه بر بالا بردن حس انگیزشی دانشجویان و افزایش تمرکز ذهنی، فرآیند تفکر را تسهیل نماید و در نتیجه باعث افزایش خلاقیت و نوآوری در آنان گردد.